تاریخ اسرائیل

اسرائیل

اسرائیل منطقه‌ای در جنوب سرزمین شام است که در طول تاریخ و نزد مردمان مختلف اسامی دیگری چون سرزمین کنعان، فلسطین و سرزمین مقدس هم داشته‌است و کشورهای امروزی اسرائیل و فلسطین در آن واقع هستند. اسرائیل از دوران ماقبل تاریخ طریقی مهم برای موج مهاجرت انسان‌های اولیه در زمان خروج از آفریقا بوده‌است. تمدن ناتوفی در حدود هزارهٔ دهم پیش از میلاد در این منطقه شکل گرفته‌است. حدود ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد، با شکل‌گیری تمدن کنعانی وارد عصر برنز شد و در قرون آتی و در عصر برنز نو توسط مصر باستان فتح گردید. در عصر آهن، سرزمین اسرائیل مرکز پادشاهی اسرائیل و پادشاهی یهودا بوده‌است که دولت‌هایی محوری در منشأ و هویت مردم یهودی و سامری و همچنین در به وجود آمدن ادیان ابراهیمی بوده‌اند. همان اعتقادات و خدایان مرسوم در پادشاهی باستانی اسرائیل منجر به پیدایش ادیان یهودیت، سامری‌گرایی، مسیحیت، اسلام، دروز، بهائیت و انواع دیگری از جنبش‌های مذهبی شده‌است. در طول تاریخ، سرزمین اسرائیل تحت سلطه حکومت‌های مختلفی قرار گرفته و در نتیجه به لحاظ قومی متنوع بوده‌است.

در قرون هشتم تا چهارم قبل از میلاد، امپراتوری‌های آشور، بابل و هخامنشی این منطقه را فتح کردند. در عصر هلنیستی، سلسله‌های بطلمیوسی و سلوکی برای سلطه بر سرزمین اسرائیل با یکدیگر رقابت می‌کردند. با این حال، با تأسیس سلسله حشمونی، جمعیت یهودی بومی به مدت یک قرن استقلال خود را حفظ کرد تا اینکه در نهایت جمهوری روم بر ایشان مسلط شد. در نتیجهٔ جنگ‌های یهودیان با روم در قرون اول و دوم میلادی، بسیاری از یهودیان کشته، آواره یا به بردگی فروخته شدند.

پس از ظهور مسیحیت که تحت تأثیر قدرت امپراتوری روم توسط جهان یونانی رومی پذیرفته شد، نوکیشان مسیحی تا قرن چهارم میلادی جایگزین اکثریت یهودی شدند. با این حال، مدت کوتاهی پس از ظهور اسلام در شبه‌جزیره عربستان تحت رهبری محمد، حکومت مسیحیان بیزانسی بر سرزمین اسرائیل توسط عرب‌های مسلمان در قرن هفتم میلادی ساقط شد و اعراب بر منطقه سلطه افکندند. از قرن یازدهم تا سیزدهم میلادی، سرزمین اسرائیل مرکز جنگ‌های مذهبی متناوب میان ارتش‌های مسیحی و مسلمان به عنوان بخشی از جنگ‌های صلیبی بود. در قرن سیزدهم میلادی، مغول‌ها به منطقه حمله کردند اما از سلطنت ممالیک شکست خوردند. اسرائیل تا قرن شانزدهم تحت حکومت ممالیک باقی ماند تا اینکه امپراتوری عثمانی آنجا را فتح و تا قرن بیستم به عنوان یکی از استان‌هایش اداره کرد.

در اواخر قرن نوزدهم، با افزایش یهودستیزی، جنبش ملی یهود به نام صهیونیسم زمینه‌ساز مهاجرت یهودیان به سرزمین اسرائیل شد. طی جنگ جهانی اول، حمله متفقین به سینا و فلسطین منجر به نابودی امپراتوری عثمانی و واگذاری سرپرستی این منطقه توسط جامعه ملل به بریتانیا شد. دولت بریتانیا متعهد شد اجازه دهد مهاجرت یهودیان به منطقه ادامه پیدا کند. ناسیونالیست‌های عرب با این طرح مخالفت کردند و مناطق سابق عثمانی را متعلق به عرب‌ها دانستند. آنان سعی در جلوگیری از مهاجرت یهودیان داشتند و در نتیجه، در دهه‌های بعدی حکومت بریتانیا، تنش‌های بین اعراب و یهودیان افزایش یافت.

در سال ۱۹۴۸، کشور اسرائیل اعلان استقلال کرد که منجر به حمله کشورهای عربی به آنان در سال ۱۹۴۸ شد. در اثر این جنگ فلسطینی‌ها از اسرائیل و یهودیان از کشورهای عرب رانده شدند. امروزه حدود ۴۳ درصد از جمعیت یهودیان جهان در اسرائیل ساکن هستند. در سال ۱۹۷۹ پیمان صلح اسرائیل و مصر بر اساس پیمان کمپ دیوید امضا شد. در ۱۹۹۳ اسرائیل پیمان اسلو ۱ را با سازمان آزادی‌بخش فلسطین امضا کرد که پس از آن منجر به تأسیس تشکیلات خودگردان فلسطین شد. در ۱۹۹۴ پیمان صلح اسرائیل–اردن امضا شد. علی‌رغم تلاش‌ها برای توافق صلح پایدار، این مناقشه همچنان نقش مهمی در زندگی سیاسی، اجتماعی و اقتصادی اسرائیل و جهان بازی می‌کند.